Vlinders aan de Vliet
Adres
Veursestraatweg 195
2264 EG Leidschendam
Telefoon: 06 - 51 41 74 83
Email: info@vlindersaandevliet.nl
Link
http://www.vlindersaandevliet.nl/
Informatie
Informatie afkomstig van http://www.vlindersaandevliet.nl/index.php?page=newpage4
Historie
SPROOKJE IN MARIAHOEVE
december 2005
Jolanda Hilkhuysen
Als ik de deur doorga kan ik mijn ogen nauwelijks geloven. Ik ben met één stap
terechtgekomen in een tropisch paradijsje. De warme, vochtige lucht bedwelmt me bijna en
rondom me bloeien uitbundig gekleurde bloemen. Een beekje, vol met kleine visjes, stroomt
aan mijn voeten en in een vijvertje zonnen waterschildpadjes. Overal is het geluid van
stromend water en het gekwetter van tropische vogeltjes. Maar het mooiste zijn de
honderden verschillende vlinders, die als elfjes om me heen dwarrelen. Waar ik ben? Niet
in de jungle van Midden Amerika, maar in de vlinderkas van Jan Kienjet in de Haagse wijk
Mariahoeve.
JEUGDLIEFDE
Jan Kienjet’s passie voor vlinders stamt uit zijn jeugd. Hij groeit op in Noordwijk,
aan de rand van het duingebied. Hier zijn volop hagedissen, kikkers, vleermuizen, visjes
en natuurlijk vlinders voorhanden. Zo wordt zijn belangstelling, die langzamerhand
verandert in een levenslange interesse, gewekt. Jan, die al 25 jaar een instituut voor
tekstverwerking en typecursussen heeft, brengt een groot gedeelte van zijn leven in
Noordwijk door. Totdat hij, zo’n tien jaar geleden, de kans krijgt zijn huidige
woning in Mariahoeve te bemachtigen. Je zou zeggen dat er genoeg factoren zijn die de
beslissing niet moeilijk maken. Het huis zelf, de geweldige tuin er omheen en alle
mogelijkheden die dat biedt zijn droom om een eigen vlinderkas te hebben, te
verwezenlijken, maar ook het feit dat zijn echtgenote haar praktijk in Den Haag heeft telt
mee. Toch is de beslissing voor de echte Noordwijker om te verkassen naar Den Haag
emotioneel gezien niet eens zo gemakkelijk. Jan zet door en neemt de beslissing die hij
nu, tien jaar later, beschrijft als een ‘fantastisch goede move’.
VLINDERKAS
Een gedeelte van de tuin tovert hij langzaam maar zeker om tot het vlinderparadijs dat hij
nu heeft. Hij bouwt een kas van 50m2, en verandert die in een echte tropische tuin, zowel
qua vegetatie als wat betreft de bewoners: de kleine, tropische vogeltjes, de
waterschildpadjes en visjes en tot voor kort een grote leguaan. Maar natuurlijk gaat het
vooral om de vlinders. Een sprookje met kleine, dansende glasvlindertjes uit regenwoud van
Costa Rica, heel beweeglijk, bijna transparant, zodat je eigenlijk alleen de gekleurde
rand van de vleugeltjes ziet. Vlinders die zo mooi gecamoufleerd zijn dat ze nauwelijks
opvallen op het boomschors, bananenvlinders en passiebloemvlinders. En dan die kleuren;
oranje-bruine, rood-zwarte, zwarte met witte vlekjes. Het zijn allemaal exoten,
voornamelijk afkomstig uit Zuid en Midden Amerika. Indrukwekkend is de grote Atlasvlinder,
die zo uit de Silence of the Lambs lijkt te zijn gefladderd. De grootst bekende spanwijdte
van deze reus onder de vlinders is 31 cm. Jan heeft nu een aantal poppen, die op het punt
staan uit te komen. Er zitten zulke zware kanjers bij dat hij goede hoop heeft met een van
‘zijn’ Atlasvlinders die 31cm te overtreffen en op die manier het Guiness Book
of Records te halen. In het zomerseizoen herbergt de kas zo’n vijfhonderd vlinders,
in veertig verschillende soorten, allemaal oorspronkelijk afkomstig uit tropische
gebieden. Natuurlijke vijanden hebben ze nauwelijks in de kas. Spinnen vormen eigenlijk
het enige gevaar, maar die vormen een lekker maaltje voor de vogeltjes in de kas. Vlinders
zelf leven van de verdunde honing, die ze vinden in de afgezaagde dopjes die overal in de
kas hangen. De honing wordt iedere dag vernieuwd, dat moet wel want door de hoge
temperatuur zou die al snel gaan gisten. De vele bloemen produceren ook wel wat honing,
maar lang niet genoeg voor alle vlinders. Verder zie ik schalen met overrijp fruit,
waaruit sommige soorten vlinders hun mineralen halen. Zijn er ook niet-vegetarische
vlinders, wil ik weten. Eén is er bekend, een soort in Zuidoost Azië, een
nachtvlindertje, dat met een minuscuul angeltje niet alleen bloed zuigt maar ook nog eens
infecties over kan brengen.
FLORA
De kas biedt niet alleen onderdak aan deze exotische fauna, ook de flora mag er zijn. Wel
zestig verschillende soorten planten, orchideeën met onwaarschijnlijk mooie kleuren,
passieflora’s, tiengebodenplantjes, bromelia’s, varens, windes, pijpbloemen en
mannentrouw, je kunt het zo gek niet verzinnen of het staat er te bloeien en te groeien,
tot aan een grote vleesetende plant toe. Het is zaak om de planten zo gezond mogelijk te
houden, want worden ze getroffen door een ziekte of door ongedierte, zoals luis, dan is
het vrijwel onmogelijk om dit te bestrijden. Een spuitbus met bestrijdingsmiddel vormt nu
eenmaal geen gelukkige combinatie met een vlinderpopulatie.
CYCLUS
Iedereen weet natuurlijk hoe de cyclus van een vlinder verloopt. De vlinder selecteert
heel zorgvuldig een plant, die per soort kan verschillen, en legt daar haar eitjes op. Uit
die eitjes komen rupsen, die zich eerst vol eten en daarna verpoppen. Uit de pop komt
vervolgens een vlinder en de cirkel is rond. De duur van zo’n cyclus hangt helemaal
af van het soort vlinder, dat kan variëren van een dag of twintig tot maar liefst een
paar maanden. Ook de levensduur van de vlinder verschilt nogal. Gek genoeg leven de kleine
vlindertjes met de snelle cyclus wel vijf à zes maanden, terwijl de grote Atlasvlinder,
waarvan de cyclus relatief lang duurt, maar vijf dagen tot zijn beschikking heeft. Hij
heeft geen mond, kan niet eten en heeft dus eigenlijk alleen maar de tijd om zich voort te
planten. Vlindermannen vinden hun partner met behulp van heel fijne geurzintuigcellen,
waarmee ze de feromonen van de dames op wel twintig kilometer afstand kunnen bespeuren.
HYPE
Op dit moment zijn vlinders in de mode. Er is internationaal dan ook een levendige handel
in. Hoe komt dat nu. Jan verklaart dit als volgt. “Het past min of meer bij de
hedendaagse levensstijl en vrijetijdsbesteding. Mensen reizen steeds meer en steeds
verder. Denk alleen maar aan Rhodos. Een bekende excursie op dat eiland is een bezoek aan
de vlindervallei, waar een bepaalde soort massaal voorkomt. En dan natuurlijk de verre
bestemmingen, Azië, Midden Amerika, alles ligt binnen handbereik. Zo ontstaat er een
bepaalde belangstelling. Dierentuinen spelen daar op in. In Engeland, in Dorset, zagen we
dat beginnen in de zestiger jaren en Nederland volgde. Het Noorder Dierenpark opende al in
1980 een vlindertuin en nu gaat Artis, met behulp van een stevige subsidie, het
insectuarium vernieuwen, waarbij ook een vlindertuin aangelegd wordt.” Dat het een
wijd verspreide hobby wordt om een vlinderkas in je achtertuin te hebben ziet hij niet zo
snel gebeuren. Het is heel specialistisch werk, het vraagt enorme expertise, veel tijd aan
onderhoud, een geschikte ruime en het is ook nog eens behoorlijk kostbaar.
WINTER
Op het moment dat ik Jan bezoek, eind oktober, staat hij op het punt de kas winterklaar te
maken. Het is duur om de kas de hele winter door op de juiste temperatuur te houden en
bovendien is het goed voor de planten om eens per jaar stevig teruggesnoeid te worden en
dan een rustperiode te hebben, dat maakt ze minder gevoelig voor ziektes. De vlinders
worden overgebracht naar elders. Ze gaan naar een 1000m2 grote vlindertuin in de buurt van
Goes, een deel gaat naar de Hortus in Amsterdam, en ze gaan ook wel naar particulieren,
die ze als kweekmateriaal gebruiken. Volgend voorjaar, als het weer warmer wordt, begint
Jan een nieuwe populatie.
GEEN EENDAGSVLINDER
Hoewel Jan blij is met zijn kas in Mariahoeve, gaan zijn gedachten al veel verder. Binnen
een jaar of twee hoopt hij een veel grotere tuin te beginnen in Leidschendam. Denk aan
1000m2, die het hele jaar door open is en volop mogelijkheden biedt voor educatieve zaken
en voorlichting, maar ook voor kweken, en in stand houden en perfectioneren van de
collectie. Vlak aan De Vliet, dus toegankelijk voor waterliefhebbers en fietsers en met
een uitgekiende horecagelegenheid.
En op mij heeft deze 50m2 al zoveel indruk gemaakt ......
last updated: 23-06-2007